ÇOMÜ Araştırma ve Uygulama Hastanesi Aile hekimliği anabilim dalı öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Murat Tekin ile Aile Hekimliği polikliniğinde verilen hizmetler, tedavi ve süreçler hakkında yaptığımız röportajı sizlerle paylaşıyoruz.

Aile Hekimliğinde hangi hizmetler veriliyor?

Aile hekimli polikliniğimizde koruyucu hekimlik, tedavi edici hekimlik hizmet vermekteyiz, şu an aktif olmayan ama en yakın zamanda hizmete girmesini istediğimiz sigara bırakma polikliniğimizde hizmet vermeye başlayacak. Sağlıklı yaşam ve beslenme danışmalığı hizmetlerini de hastanemiz bünyesinde hastalarımıza veriyoruz.

Periyodik sağlık muayenesi nedir?

Periyodik sağlık muayenesi kişilerin mevcut sağlık durumunu belirlemek, bazı hastalıkları erken teşhis etmek ve gelişebilecek sağlık sorunları hakkında fikir sahibi olabilmek için yapılan hasta ile görüşme, muayene ve gerekli tetkiklerin yapılıp değerlendirildiği bir süreçtir. Periyodik sağlık muayenesini hem kontrol amaçlı gelen hastalarımıza hem de polikliniğimize normal muayene amaçlı gelen hastalarımıza aile hekimliği yaklaşımı gereği uygulamaya çalışıyoruz. Kişinin yaşı, cinsiyeti, kan bağı olduğu kişilerin mevcut hastalıkları değerlendirdikten sonra ayrıntılı fizik muayenesi yapılır. Kişiye göre riskler belirlendikten sonra hem bu risklere yönelik gerekli tetkikler hem de sağlığın önemli göstergeleri olan temel tetkikler yapılır. Teşhis edilen bir sağlık sorunu varsa tedavisini yapmaya ve gereklilik durumunda ilgili branş uzmanına yönlendirme yapıyoruz. Sağlıkla ilgili riskleri belirlemek yeterli değil önlem de almak gereklidir. Mesela kişinin şeker hastalığına karşı riskinin yüksek olduğunu saptadığımızda hastalığın gelişimini önlemek veya geciktirebilmek için yaşam tarzı değişikliği yapabilmesi için danışmanlık yapıyoruz.

Çekap nedir?

Bazı insanların çekap ile ilgili  “baştan aşağı taransın da ne olduğu ortaya çıksın” gibi bir düşüncesi olabiliyor.  Bütün tetkikleri yaptırma isteği ile bize gelebiliyorlar.  Bu yüzden çekap tabirini pek doğru bulmuyoruz. Bunun daha doğru telaffuzu “periyodik sağlık muayenesi” dir. Kişiye özgü durumları ve yarar zarar durumunu gözeterek planlanmalı. Gereksiz yere yapılan tetkiklerde anormal çıkan bir tetkik sonucu o kişiye bir çok başka tetkik ve girişimin yapılmasına sebep olabilir. Ortada bir risk yokken gereksiz tetkik yapılmamalıdır. Kişiye yönelik olarak periyodik sağlık muayenesini planlamak lazım, bizde kişilere özel olarak polikliniğimizde bu hizmeti veriyoruz.

Çekap ile periyodik sağlık muayenesi arasında bir fark var mı?

Çekap tabiri daha çok genel bir taramayı tanımlamaktadır. Periyodik sağlık muayenesi ise kişiye özel belirlenen periyotlarla yapılan sağlık değerlendirmesidir. Bu yüzden biz çekap yerine Periyodik Sağlık Muayenesini tavsiye ediyoruz.

Periyodik sağlık muayeneleri ne sıklıkta yapılmalı?

Periyodik sağlık muayenesi her sene yapılmalıdır. Ama muayenenin içeriği her sene aynı olmayabilir. Kişinin yaşı cinsiyeti aile hikayesi ve riskleri bu içeriğin değişmesine sebep olabilir. Mesela 18 yaş üstü herkesin senede en az 1 kere tansiyon ölçümünün yapılmasını isterken bayanlarda Rahim kanseri taramasını 3 yılda bir smear testi ile isteriz.  Yani her riske göre periyodik muayene sıklığı ve aralığı değişkenlik gösterir. Her muayene sonrası hastaların hangi sıklıkta gelmesi gerektiğini biz kendilerine bildiriyoruz. Mevcut hastalıkları varsa onları periyodik sağlık muayenesi altında değerlendirmemek gerekir. Mevcut rahatsızlığı o hastalığın mevcut takibi içinde yapılması gerekir

Periyodik muayenede bir yaş sınırı var mıdır?

Aslında Periyodik sağlık muayenesinin yaş sınırı yoktur, doğumdan itibaren aşı takibi, büyüme gelişme değerlendirmesi de Periyodik sağlık muayenesinin bir parçasıdır. Hatta doğumdan önce annenin gebe kalmadan önce anne ve babaya yapılan danışmanlık hizmetleri de periyodik sağlık muayenesinin bir parçasıdır.  Obezite artık her yaşta büyük bir sorun teşkil ediyor o yüzden obezite gibi durumlar bütün yaş grubunda takibimiz altında ve her yaş grubunun değerlendirilmesi gerekir. Riski olmayan bir bireyin bile belli periyotlarda yaptırması gereken tetkikler vardır.

Bu konuda hastaların dikkat etmesi gereken konular var mıdır?

Bu konuda hastaların aile hekimlerine başvurarak en azından hangi periyotlarda gelmeleri gerektiğini öğrenebilirler. Hastalandıktan sonra tedavi edici hekimlik ön plandadır. Periyodik sağlık muayenesinde hastalık olmadan önce erken teşhis etmek veya riskleri belirleyip önlemleri planlamak yani koruyucu hekimlik ön plandadır.  Biz bu konuda her zaman hastalarımıza hizmet vermeye hazırız. Bizim gibi diğer aile hekimleri de aynı hizmetleri verir. Bu konuda bir çekinceleri olmasın. Aile hekimlerinin en büyük özelliği koruyucu hekimliktir. Periyodik sağlık muayenesini koruyucu hekimlik çerçevesinde değerlendirmek gerekir. Aile hekimliği uzmanlığının bilimsel olarak bazı temelleri vardır. Koruyucu hekimlik bunun en başında gelmektedir. Dolayısıyla biz hastalarımızı koruyucu hekimlik açısından değerlendirmek için periyodik sağlık muayenesini öneriyoruz.